بیماری سارس چیست؟

شیوع بیماری تنفسی حاد با بروز ناگهانی موسوم به سارس که از نوامبر 2002 شروع گردید در چند ماه گذشته با گسترش به بیش از 30 کشور در 4 قاره جهان سبب ابتلاء 5000 نفر و مرگ بیش از 300 نفر در کشورهای چین، هنک کنگ، کانادا، ویتنام، سنگاپور و تایلند گردیده است. با توجه به گسترش روزانۀ بیماری به مناطق خاورمیانه شامل کویت، عربستان سعودی و بحرین، نگرانی وقوع همه گیری در منطقه نیز مطرح گردیده است. خوشبختانه با اطلاع رسانی مناسب وتلاش جهانی امید می رود از شیوع بیشتر آن پیشگیری گردد. این بیماری بیشتر از مرزهای هوایی و یا احتمالاً سایر مبادی ورودی توسط افرادی که به مناطق آلوده سفر کرده اند، وارد می شود. اولین مورد بیماری در خاور میانه در کویت توسط سازمان بهداشت جهانی گزارش گردید و هند نیز شاهد بروز اولین مورد آن بوده است که با تراکم جمعیتی احتمال گسترش آن وجود دارد .

  

همه گیرشناسی بیماری :
منشاء بیماری یک پزشک چینی 64 ساله بوده که در بیمارستان سون یات سن گوانگ ژو کار می کرد و اغلب بیماران مبتلا به یک نوع بیماری ریوی ناشناخته را در ماههای آخر سال 2002 معاینه کرده است. این پزشک در ماه فوریه ی سال جاری در متروپول شهر مونگ کوک در هنگ کنگ ساکن بوده و به علت ابتلاء به بیماری در بیمارستان بستری و فوت می کند. شش نفر دیگر که در همان طبقه هتل ساکن بودند بعداً به این بیماری مبتلا شدند. با مسافرت این افراد به کشور های دیگر دامنه ی بیماری توسعه پیدا کرد. در عین حال، به دلیل عدم اطلاع از عامل بیماری تعداد بسیاری از مبتلایان اولیه در هنک کنگ را کارکنان و کادر بهداشت و درمان و دانشجویان پزشکی که در تماس با بیمار اولیه بوده اند تشکیل داده است. با اطلاع رسانی گسترده پس از شیوع بیماری سارس با اعمال اقدامات پیشگیرانه و بهداشتی مانند جداسازی بیماران و استفاده از ماسک و دستکش و رفع آلودگی مناسب زنجیره ی انتقال را می توان کند نمود .
سازمان بهداشت جهانی با تشکیل تیم تخصصی و ایجاد شبکه ی اطلاع رسانی برای مسئولین و کارکنان بهداشتی اطلاعات لازم را در اختیار آنان قرار میدهد. این سازمان با انتشار اعلامیه ای به افرادی که از کشورهای چین، هنگ کنگ ، ویتنام و سنگاپور به مناطق دیگر جهان سفر می کنند و همچنین افرادی که قصد سفر به این کشورها را دارند هشدارهای لازم بهداشتی را داده است . بر اساس جدید ترین گزارش سازمان بهداشت جهانی، کشورهای واجد موارد ابتلاء و مرگ و میر حاصل از این بیماری در جدول درج گردیده است که نام آنها عبارت است از:
برزیل، کانادا چین هنگ کنگ،تایوان، فرانسه، آلمان، اندونزی، هند، ایتالیا، ژاپن،مالزی، ایرلند،رومانی، سنگاپور،اسپانیا، فیلیپین، سوئد، سویس، تایلند
انگلیس، امریکا، مغولستان، افریقای جنوبی، کویت، ویتنام.
این آمار به دلیل مسری بودن بیماری به طور ورزانه در حال افزایش است.
شیوع بیماری علاوه بر صدمات بهداشتی، خسارات اقتصادی سنگینی را به کشورها وارد کرده است، زیرا فعالیتهای اقتصادی، مسافرتها و لغو بسیاری از کنگره های علمی و همچنین صنعت توریسم دچار اختلال شده است. بررسی ها نشان می دهد که خسارات اقتصادی این بیماری از زمان شیوع تا کنون بالغ بر 30 میلیارد دلار بوده است و در صورت گسترش بیماری این رقم افزایش می یابد. نکتۀ بسیار مهم دربارۀ شیوع این بیماری و افراد در معرض خطر این است که در صورت عدم رعایت موارد پیشگیرانه، پزشکان، پرستاران، دانشجویان پزشکی و کادر بهداشتی به دلیل تماس نزدیک با بیماران در معرض خطر ابتلاء به این بیماری می باشند. در آغاز همه گیری اخیر در چین، هنگ کنگ، ویتنام 90% بیماران و افراد مشکوک به سارس در بین کادر بهداشت و درمان بوده و مواردی از مرگ نیز در بین آنان مشاهده شده است. در بیمارستان هانوی ویتنام 56% از کارکنانی که با یک بیمار در تماس بوده اند به بیماری سارس مبتلاء شده اند.

علایم بیماری و سیر بالینی آن :
بیماری سارس در افراد بالغ بین 25 تا 70 سال رخ داده است. چند مورد مشکوک نیز در نوجوانان (15 ساله ) دیده شده است. دورۀ پنهان بیماری بین 7-2 روز و گاه تا 10 روز می رسد. بیماری با تب ناگهانی و بالای 38 درجه که ممکن است با لرز و علایمی شبیه آنفولانزا شروع (شامل تب سریع و بالا، درد عضلانی، سر درد و گلو درد) شود. پس از 3 تا 7 روز مشکلات سیستم تنفسی تحتانی با سرفۀ خشک شروع می شود که می تواند به تنگی نفس و در 10 تا 20 درصد موارد به کاهش اکسیژن خون منجر گردد. در بیماری سارس دو فاز وجود دارد. در فاز اول علایم خفیف و منحصر به بخش فوقانی سیستم تنفسی (علایم سرماخوردگی، سرفه، تنگی نفس ) است. موضوع مهم در این فاز فقدان علایم دستگاه گوارشی و سیستم عصبی است ( این فاز شبیه به مایکوپلاسما و بقیۀ عوامل ویروسی است) ولی در فاز دوم گسترش به سیستم تنفس تحتانی سبب سرفه، تنگی نفس و نهایتاً به کاهش اکسیژن خون منجر می گردد. در التهابهای ناشی از ویروسهای غیر سارس، لایه ی اپی تلیوم روی برنشها مبتلا شده و یک تراکیت یا برونشیت دیده می شود ولی شواهد در بیماری ویروسی سارس نشان دهندۀ سیر پیشرفته تر بیماری، امتحان و گرفتاری غشای آلو ئولی نیز می باشد و اثر روی آلوئولها بصورت افزایش تراوایی نمایان می گردد و این افزایش تراوایی سبب می شود که مایع از فضای بینا بینی آلوئولی وارد آن شود انتقال گاز اکسیژن و دی اکسید کربن دچار نقصان شده و سیر بیماری به سوی هیپوکسیا پیش می رود که این حالت حتی در ویروس آنفولانزای تیپ Aهم به ندرت دیده می شود. این اختلال را SARS می نامیم . 20-10 درصد مبتلایان تابلوی تی پیک SARSدارند، که اینها نیاز به تهویه ی مکانیکی دارند. البته امکان محدود شدن بیماری و یک فاز فیبروتیک وجود دارد که می تواند سبب مرگ هم نشود .

مواردی که باید به بیماری سارس مشکوک شد :
-تب ناگهانی و بالاتر از 38 درجه.
- درد عضلانی.
- یک یا چند علامت تنفسی (سرفه، گلو درد، تنگی نفس یا مشکلات تنفسی )
- سابقه ی مسافرت به چین، هنگ کنگ، ویتنام، سنگاپور و یا سایر کشورهایی که همه گیری بیماری در آن وجود داشته است.
- سابقه ی تماس با فرد بیمار با علایم مشابه.
- افراد بیمار با علایم فوق که عکس قفسۀ سینۀ آنها علایم ذات الریه یا سندروم بیماری تنفسی بالغین را نشان دهد. AdultRespiratory Distress Syndrome
در صورت مواجه با موارد مشکوک یا احتمالی لازم است از نظر ارتباط احتمالی با همه گیری SARS مورد بررسی قرار گرفته و با ایزوله کردن بیمار اقدامات لازم جهت پیشگیری از انتقال بیماری به کادر پزشکی و پرستاری و سایر افراد صورت گیرد در عین حال بررسی های آزمایشگاهی جهت حضور عوامل عفونی باکتریال و ویروسی از جمله باکتریهای آتی پیک و بویژه ویروسهای عامل بیماریهای تنفسی صورت گیرد .

نکات مهم در پیشگیری و کنترل بیماری سارس :
با توجه به اینکه انتقال بیماری فرد به فرد می باشد، لذا پیشگیری از روند انتقال بیماری، مهمترین راه کنترل است. در بررسی های انجام شده در تایوان و هنگ کنگ دیده شده است که با آموزش و کنترل پیشگیرانه در تماسهای خانگی و بیمارستانی تا حد زیادی از روند گسترش بیماری جلوگیری بعمل آمده است. شواهد موجود مؤید آن است که بیماری عمدتاً از طریق تنفس منتقل می شود. افزون بر این، امکان انتقال گوارشی آن نیز مطرح گردیده است بنابراین با احتیاطات پیشگیرانه در سه مسیر : تماسی، قطرات تنفسی، استنشاقی و آئروسل می باشد. لذا، گروههای پزشکی وب هداشتی و گروههای خدماتی فرودگاهی، بنادر، مدارس و ادارات و همچنین خانواده ها می بایست اصول ذیل را رعایت نمایند :

1. استفاده از ماسک توسط افراد با احتمال بیماری و افراد رد تماس با بیماران که ترجیحاً باید از ماسک N95 و در صورت عدم دسترسی ماسک جراحی استفاده نمایند ( ماسک استاندارد باید توان فیلتر ذرات یک میکرون راتا 95% دارا بوده و کمتر از 10% نارسایی داشته باشد مانند ماسک مورد استفاده در پیشگیری از بیماری سل ) .

2. استفاده از صورت بندهای مناسب جهت پیشگیری از تماس ترشحات با چشم و مخاطات.

3. استفاده از دستکش و گان توسط گروههای پزشکی و سایر مراقبین بیماران و همچنین ملاقات کنندگان.
4. اختصاص اتاق ایزوله جهت بیماران احتمالی با امکانات کامل دستشویی و سیستم تهویه با فشار منفی و فیلتر مناسب و توان تعویض هوا 9-6 بار در ساعت.
5. شستشوی دستها جزء اصول مهم احتیاطات تماسی بوده که باید توسط پرسنل پزشکی قبل از تماس با بیمار، پس از تماس با بیمار، پس از تماس با مواد ترشحی و دفعی بیمار و پس از در آوردن دستکشها باید انجام گیرد. شستشوی دستها با آب و صابون حاوی ترکیبات ضد عفونی کننده توصیه میگردد.
6. مراقبت از ترومای سرسوزن مهم بوده و باید مد نظر باشد.
7. مواد ترشحی، دفعی و مصرفی بیماران باید به عنوان زباله های بیمارستانی عفونی تلقی شده و احتیاطات لازم مورد توجه واقع گردد.
8. با توجه به اینکه کوروناویروس عامل سارس در محیط خارج و سطوح تا سه ساعت قادر به ادامه ی حیات است، لذا سطوح در تماس با بیمار، ترشحات بیمکار و همچنین تجهیزات مورد استفاده در بیمارستانها، ترمینالها، مدارس، ادارات، هواپیما و کشتی بویژه صندلیها، دستگیره ها، دربها، پنجره ها و سایر موارد با ترکیبات ضدعفونی کننده موضعی معمولی ضدعفونی و تمیز گردد.
9. سیستم احیا و تنفس مصنوعی مورد استفاده جهت احیاء این بیماران در ICU و اورژانسها باید به شکل ویژه وجود داشته باشد و دارای سیستم تهویۀ مستقل با فیلتر اختصاصی باشد .
10. افراد در معرض تماس با بیماران و در خطر ابتلاء مانند گروههای پزشکی، بهداشتی، خانواده ها، همکاران و همسفران می بایست تا 10 روز به شکل مراجعۀ حضوری و یا تماس تلفنی بر اساس تعریف مورد بیماری (تب بالای 38 درجه، علامت تنفسی حاد و سابقۀ مسافرت و یا تماس با مسافرین و علایم هشدار دهنده تحت نظر باشند که در صورت بروز علایم احتمالی سریعاً بستری و تحت نظر و بررسی های اختصاصی مربوطه قرا گیرند.

راه های انتقال:

ملاقات و تماس نزدیک با افرادی که دارای علایم بوده اند ( در فاصله یک متری بیمار، تکلم و صحبت به مدت 5 دقیقه، مراوده داشتن با بیمار ) تا امکان انتقال ذره یا Droplet را داشته باشد.
سیر ابتلاء و احتمال انتقال بیماری را افزایش می دهد. وجود و عدم وجود علایم اولیه مثلاً سرفه و علایم تنفسی درصد ابتلاء را بالا می برد. اخیراً احتمال انتقال از طریق مدفوع شخص مبتلا در مجتمعی در هنگ کنگ مشاهده شده است. نقش سوسک و سایر حیوانات در چرخۀ انتقال مکانیکی بیماری نیز مطرح است.

اتیولوژی بیماری:
با بررسی های اولیه نمونه های بیماران با میکروسکوپ الکترونی اعلام گردید که عامل سارس احتمالاً ویروسی از خانواده ی پارامیکسو ویروس (Paramixoviruse )شامل ویروسهای بیماریهای تنفسی مانند پارا آنفولانزا (respiratory syncytialvirus) اوریون و سرخک می باشد. متخصصین آلمانی با بررسی های دقیق تر اعلام نمودند که عامل می تواند metapneumovirus از خانواده پارامیکسوویروس ها باشد که اخیراً شناسایی شده است، لیکن این ویروس در کودکان بیماری ایجاد میکند . یک گروه تحقیقاتی دانشگاه هنگ کنگ به سرپرستی مالیک پیریس اعلام نمودند که با استفاده از روش های مولکولی موفق به شناسایی عامل بیماری از خانواده کوروناویروس ها (corona virus) شده اند. این ویرو س عامل 10 تا 20 درصد سرماخوردگی های عادی است. با توجه به اهمیت شناسایی عامل بیماری که تشخیص و درمان زودرس را امکان پذیر میسازد، سازمان بهداشت جهانی با اعزام گروه تحقیقاتی به محل اولیه بیماری در چین و تشکیل شبکه ای از چندین آزمایشگاه مجهز و پیشرفته در چند کشور جهان تلاش گسترده ای را برای شناسایی عامل میکروبی بیماری سارس آغاز نمود.

کوروناویروس عامل بیماری سارس :
بطور کلی خانواده ی کوروناویریده شامل دو جنس Toro virus و Corona virusمی باشد که توروویرس در میان سم داران شایع بوده و احتمالاً باعث اسهال می گردد. کروناویروس انسانی از نظر آنتی ژنیک در دو استرین 22q E و DC43قرار دارند. البته این دو استرین شامل کوروناویروس های حیوانی ( حیوانات اهلی و جوندگان ) نیز می گردد. ضمناً یک گروه آنتی ژنیک جداگانه ای نیز از کوروناویروس ها وجود دارد ( Avian Associated Bronchitis Virus )که در پرندگان بویژه در مرغ عفونت تنفسی ایجاد می کنند. حتی در یک گروه مشخص آنتی ژنیک مثلاً 22qE تمایزات آنتی ژنیک قابل توجهی ملاحظه می شود. بنابراین بروز واکنش متقاطع بین بعضی استرین های انسانی و حیوانی وجود دارد. بنابراین ویروس عامل سارس ( h MPV ) جدیدترین استرین از کوروناویروس ها است . با تلاشهای بین المللی انجام گرفته سکانس ژنومی آن به طور کامل تعیین گردیده است. اطلاعات نسبتاً کمی در رابطه با پاتوژنیسیته کوروناویروس ها در انسان موجود است. کوروناویروس های شناخته شده نسبت به سلولهای اپی تلیال مجاری تنفسی و گوارشی گرایش دارند. عفونت های کوروناویروس ها احتمالاً در بدن میزبان شبیه ویروس هپاتیت موشی منتشر می شود. تجربیات آزمایشگاهی نشان میدهد که سلولهای مژه دار تراشه ی آلوده با این ویروس به تدریج ضربان های خود را از دست داده و از بین می روند. ممکن است این پدیده در ایجاد بیماری توسط این ویروس ها در بدن انسان نیز نقش داشته باشد. به طور کلی موش بزرگ آزمایشگاهی و مرغ دو مدل مناسب برای مطالعۀ بیماری های تنفسی مربوط به کوروناویروس ها محسوب می شوند. کوروناویروس ها باعث سه گروه اختلالات تنفسی، گوارشی و نورولوژیک می شوند هر چند شواهد علمی دال بر شیوع اختلالات نورولوژیک ناشی از عفونت های کوروناویروس ها وجود ندارد. کوروناویروس ها حدود3-2 ساعت شرایط محیطی را تحمل کرده و فعال باقی می مانند. در آزمایشات تکمیلی جهت اثبات ارتباط این ویروس با علایم بیماری سارس که در هلند صورت گرفت، محققین ویروس کشت شده در سلول کلیۀ میمون سبز آفریقایی Verocellرا به سه گروه میمون تزریق نمودند. گروه اول فقط ویروس کورونا، به گروه دوم ویروس متاپنومونیای انسانی metapneumovirus که تصور می شد در ایجاد بیماری نقش دارد و به گروه سوم، ابتدا ویروس کورونا و سپس ویروس متاپنومونیا تزریق شد. نتایج این بررسی نشان داد که میمون های گروه اول علایمی کاملاً شبیه سارس در انسان را نشان میدهند و بررسی پاتولوژی بافت های این حیوانات نیز شبیه علایم در انسان ولی گروه دوم یک رینیت ساده داشتند. گروه سوم نیز مانند گروه اول بوده و حضور ویروس دوم سبب تشدید بیماری نشده بود . نتایج این بررسی اثبات نمود که ویروس جدید عامل سارس می باشد و SARSCoronavirus نامیده شد .

درمان:
1- درمان پوشش دهندۀ میکروبهای قوی مثل نسل سوم سوفالسپورین ها به همراه یک اریترومایسین که طیف وسیعی را می پوشاند .
2- درمان ضد ویروسی با توجه به تابلوی بالینی بیمار ( مانند استفاده از ریباویرین ) .
3- درصورت تشخیص SARS شروع استرئید همراه با اکسیژن در درمان کافی با مایعات در صورت سالم بودن قلب و کلیه ها.
4- بستری شدن در بخش عفونی بیمارستان و تحت نظر بودن.
5-کنترل علایم حیاتی.
6-CHESTX-RAY
7-تست سرولوژی در سه هفته بعد از ابتلاء به بیماری.
8-استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی.

یافته های آزمایشی :
در اوایل بیماری تعداد لنفوسیت ها کاهش می یابد. تعداد کل گلبوبهای سفید طبیعی یا کمی کاهش نشان می دهد. در مرحلۀ حاد بیماری سارس بیش از نیمی از بیماران کاهش گلبولهای سفید و پلاکت ( 50000 –150000 ) دارند. در مراحل اولیه ی بیماری میزان آنزیم کراتین فسفوکیناز (cpk ) افزایش می یابد (تا 3000 واحد در لیتر ). ترانس آمیناز های کبدی 2 تا 6 برابر میزان طبیعی می باشد.

یافته های رادیولوژیک :
در ریه پنومونی موضعی که توسعه یافته و بصورت لکه های بینابینی است می توان مشاهده نمود. در برخی از بیماران و در مراحل پیشرفته می توان نواحی سفت شده را در ریه مشاهده کرد.

تشخیص آزمایشگاهی :
تشخیص آزمایشگاهی ویروس عامل سارس و تأیید نهایی آن توسط آزمایشگاه های معتبر وابسته به سازمان بهداشت جهانی انجام می گیرد. آزمایش نمونه های آلوده به این ویروس و تشخیص آن تجهیزات ویژه ی آزمایشگاهینیاز دارد که متأسفانه اکثر کشورهایی که در معرض خطر آلودگی قرار دارند فاقد آن می باشند. به همین دلیل WHO به کلیۀ کشورها توصیه کرده حداقل در سطح ملی یک آزمایشگاه (BL-3 ) را جهت ایزولاسیون ویروس از نمونه ی بیماران و تشخیص آن بوجود آورند. این ویروس بر روی سلولهای VERO و FRhk-4 تغییرات سایتوپاتیک ویژه ای ایجاد می کند. در تصاویر میکروسکوپ الکترونی نمونه های بالینی ویروسهایی با ظاهر کورونا ویروس دیده شده اند که همین یافته ها با روش ایمنوفلورسانس IFA تأیید شده اند و نمونه ی انتی سرم های اختصاصی ضد (Transmissble Gostroenteritis Virus ) ، ( Feline Infectious Virus ) Murine Hepatitis Virus) ) و 229E (کوروناویروسهای انسانی ) مانع از رشد این کوروناویروس جدید شده اند. تشخیص سارس بر اساس سابقۀ بیمار و تابلوی بالینی آن انجام می شود.

تست های آزمایشگاهی گوناگونی برای تأیید یا رد موارد مشکوک یا محتمل وجود دارد که عبارتند از :
1. تست آنتی بادی: تشخیص آنتی بادی های اختصاصی (IgM / IgA ) در نمونۀ سرم بیماران ( یک روز پس از بروز علایم ) بوسیله ی تست الایزا قابل انجام است در برخی بیمارن آنتی بادی های اختصاصی 14 تا 21 روز پس از بروز علایم تشخیص داده شده است. استفاده از آزمایش ایمنوفلورسانس I gM)10) روز بعد از شروع بیماری توانسته اند در سلولهای VERO آلودگی را تشخیص دهند. این آزمایش قابل اعتماد بوده ولی به ملزومات زیادی (ویروس زنده در کشت سلولی ) نیاز دارد .
2.آزمایشهای مولکولی RT-PCR:به کمک RT-PCR می توان مواد ژنتیکی کورونا ویروس ها را در نمونه های مختلف مثل خون، مدفوع و ترشحات تنفسی تشخیص داد. به این منظور پرایمرهای اختصاصی توسط مراکز مختلف تراحی شده اند .

نمونه ای از سکانس پرایمرها واندازه ی قطعه ی حاصل از آن عبارتند از :
1. BNIoutS / BNoutA
sense ATGAATTAC GTC AAT GGT TAC
antisense CAT AAC CAG TCG GTA CAG CTA C 195 bp
2. BNIinS / BNIAs
sense GAA GCT ATT CGT CAC GTT CG
antisense CTGTAGAAA ATCCTA GCT GGA G 110 bp
3. SAR1s / SAR1as
sense CCT CTC TTG TTC TTG CTC GCA
antisense TAT AGT GAG CCG CCA CAC ATG 150 bp

3. کشت سلولی: ترشحات تنفسی و خون بیماران مشکوک به SARS را می توان به کشت سلولی (VERO) تلقیح و در صورت رشد ویروس آنرا تشخیص داد که بصورت اثرات سایتوپاتیک دیده میشود. نتایج مثبت حاکی از آن است که بیمار مورد نظر اخیراً با کروناویروس آلوده شده است. ولی نتیجه ی منفی دلیل بر این نمی باشد که بیمار از نظر SARS منفی است. نتایج منفی بر اساس نتیجه تست آزمایشگاهی تفسیر نمی شود ، بلکه با توجه به ملاحظات بالینی وبا این فرضیه که آلودگی ممکن است پس از نمونه گیری صورت گرفته باشد، بررسی خواهد شد. نتیجۀ منفی آزمایش یک بیمار مبتلا به SARS ممکن استیک منفی کاذب باشد. بیمار ممکن است با کوروناویروس جدید آلوده نبوده و سایر عوامل عفونی دیگر ( ویروسها، باکتریها و …) منجر به بروز اختلالات تنفسی و پنومونی شده باشند. ممکن است نمونه گیری در زمان مناسب (یعنی زمانی که ویروس و یا مواد ژنیتیکی مربوطه در نمونه آزاد می شوند ) انجام نشده باشد پ. بسته به نوع نمونه (خون ، ترشحات تنفسی و یا مدفوع ) ویروس و یا آنتی ژنهای آن تنها در زمان خاصی در آن آزاد می شود.

سه سؤال اساسی زیر از افراد مشکوک احتمالی ضروریست :
1.تب بالای 38 درجه.
2.هرگونه بیماری تنفسی.
3. تماس نزدیک با فردی که دارای علایم فوق باشد.

در ضمن کارکنان هواپیماهای مسافری و همچنین تمام کارکنای که به نحوی در ارتباط با این افراد میباشند ضمن مطلع بودن از موارد مشکوک آنها را به مسئولین بهداشتی فرودگاه و یا مراکز درمانی معرفی نمایند. مسافرینی که دارای علایم اشاره شده هستند باید تحت نظر قرار گرفته و توسط پزشک معاینه شوند. دستورالعملهای مراقبتی جهت مسافرین شامل مراقبتهای بهداشتی و کنترل شیوع بیماری است، این افراد در صورت مشاهدۀ بیمارانی با علایم فوق باید ضمن جداسازی بیمار و ارائۀ ماسک و امکانات بهداشتی لازم کادر پزشکی فرودگاه و مسئولین بهداشتی مربوطه را مطلع سازد. 

 

بیماری سارس چیست؟

بیماری سارس یا سندروم تنفسی حاد با بروز ناگهانی یک نوع ذات الریۀ آتی پیک با عامل ویروسی از خانوادۀ کرونا ویروس ها می باشد که از یکی از ایالات جنوبی چین آغاز شده و با شیوع در منطقه ی شرق آسیا به بیش از 30 کشور جهان منتقل شده است. در چند ماه سبب ابتلاء 5000 نفر و بیش از 300 مرگ گردیده است. ویروس از طریق تماس نزدیک با افراد آلوده و همچنین مدفوع فرد آلوده منتقل می شود. دورۀ کمون بیماری بین 7-2 روز و گاه تا 10 روز می باشد. بیماری با علایم شبیه سرماخوردگی، تب 38 درجه، درد عضلات و سرفه خشک آغاز شده و توسعه مییابد. عکس ریه در تعدادی از بیماران علایم پنومونی یک طرفه و یا دو طرفه را نشان می دهد. علایم آزمایشگاهی می تواند شامل لنفوپنی، کاهش اکسیژن خون و افزایش CPK و LDH باشد. با شناسایی ژنوم ویروس عامل بیماری که نوع جدید از خانواده کرونا ویروس ها است. روشهای نوین مولکولی تشخیص ویروس در نمونه های کلینیکی با استفاده از RT-PCR در عرض چند ساعت امکان پذیر شده است. به نظر میرسد منشاء این ویروس حیوانات اهلی به خصوص پرندگان باشند. با توجه به سیر متفاوت بیماری در 10% افراد که دچار مشکلات تنفسی می باشند، استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی لازم است. درمان با استفاده از استروئید و آنتی بیوتیک های و سیع الطیف و داروهای ضد ویروسی مانند ریباویرین در موارد حاد توصیه می شود. جهت پیشگیری از ابتلاء و شیوع بیماری عدم مسافرت به مناطق پرخطر توصیه شده است. در صورت تماس با افراد آلوده کنترل مرتب دمای بدن به مدت 10 روز و در صورت بروز تب 38 درجه و وجود علایم مراجعۀ سریع به مراکز بهداشتی توصیه میگردد. با توجه به آمار بالای آلودگی کادر بهداشت و درمان که در تماس با بیماران بوده اند، آگاهی و توجه جدی پزشکان و کادر بهداشتی، درمانی به نکات مراقبتی و پیشگیری ضرورت دارد.