آنچه باید از شترمرغ بدانیم

آنچه باید از شترمرغ بدانیم

پرورش شتر مرغ از سال 1860 در کشور افریقای جنوبی به صورت جدی آ‎غاز گردید و سپس در سایر نقاط دنیا گسترش یافت. امروزه در بسیاری از کشورها پرورش شتر مرغ انجام می شود. کشور ایران هم چند سالی است مبادرت به واردات این پرنده نموده و در امر پرورش آن گام نهاده است. در طی چند سال گذشته مطالعاتی برروی پارامترهای تولیدی، جوجه کشی، تغذیه و پرورش این پرنده صورت گرفته که توأم با موفقیت هایی دراین زمینه بوده است. قابل ذکر است که تاکنون در ایران محصولات حاصل از کشتار این پرنده به بازار عرضه نشده است.

محصولات این پرنده شامل گوشت، چرم، پروسایر محصولات فرعی است. گوشت پرنده قرمز بوده و از خواص آن می توان پایین بودن میزان چربی، کلسترول، تردی خاص و بالا بودن میزان پروتئین را نام برد. چرم این پرنده چرمی با ظاهری زیباست و درساخت انواع محصولات چرمی به کار می رود. نوع دیگر چرم حاصل از پوست ناحیه ساق پای شترمرغ است که از صفحات فلسی، مانند پوست مارمولک تشکیل شده و در ساخت محصولات چرمی و به خصوص پوتین گاو چران ها استفاده می شود.پرهای شتر مرغ در ساخت انواع گردگیرها استفاده می شود و خاصیت گردگیری بالایی دارد. همچنین ازپرشتر مرغ در تزیین علم در مراسم مذهبی، ساخت انواع کلاه ها و شال گردن ها استفاده می شود. سایر محصولات فرعی این پرنده شامل پوسته تخم می باشد که از تخم های بی نطفه در زمان جوجه کشی به دست می آید. برروی این تخم ها کارهای هنری از جمله نقاشی و حکاکی صورت گرفته و با قیمت های گزافی به فروش می رسند. به طور کلی از کلیه اجزای این پرنده استفاده می شود. شترمرغ در سن 10 تا 14 ماهگی کشتار می گردد و در این سن حدود 100 تا 120 کیلوگرم وزن دارد. گوشت حاصل از این پرنده بیشتر از قسمت ران می باشد که در حدود 30 تا 35 کیلوگرم است. همچنین پوستی به مساحت 3/1 تا5/1 متر مربع استحصال می گردد.


پرورش مولدین
شتر مرغ در سن 2 تا 3 سالگی به بلوغ جنسی می رسد و تا مدت زیادی بارور باقی می ماند. پرنده نر در زمان بلوغ به رنگ سیاه با پرو بال سفید رنگ و شتر مرغ ماده به رنگ قهوه ای تا خاکستری است. بارزترین نشانه در شتر مرغ نر، قرمزی رنگ ساق پا ، نوک و اطراف چشم است که ارتباط مستقیمی با قدرت جنسی نر دارد. هرچه این قرمزی بیشتر باشد پرنده از قدرت نرینگی بیشتری برخوردار است.
شتر مرغ نرو ماده به صورت جفت تا دسته های چند تایی و نیز به صورت گله نگهداری می شوند. این ترکیبات بسته به میزان زمین موجود و امکانات، قدرت جنسی نرها و اهداف اصلاح نژادی متفاوت می باشد. هیچ استاندارد خاصی در این رابطه وجود ندارد و مدیر مزرعه با شناسایی پرندگان و اهداف مورد نظر روش مناسب را انتخاب می نماید. شتر مرغ ها در سال درحدود 6 تا 8 ماه تخمگذاری نموده و بقیه سال را استراحت می کنند. در ایران این زمان از حدود بهمن ماه آغاز گشته و تا آبان ماه ادامه دارد. بدیهی است در مناطق مختلف این زمان متغییر باشد. در طول فصل تخمگذاری هر پرنده ماده به طور متوسط 40 تا 60 تخم می گذارد. البته در بعضی از پرندگان (از جمله در کشورمان) این رکورد به 120 عدد تخم مرغ هم می رسد. به طور متوسط از هر پرنده ماده در سال حداقل 20 عدد جوجه سالم تا زمان کشتار بایستی تولید گردد تا این فعالیت به صورت اقتصادی ادامه یابد.
تولید مثل پرنده به عوامل زیادی از جمله ژننتیک ، شرایط آب و هوایی، سلامت پرنده و به خصوص جیره مناسب بستگی دارد. استرس از عوامل منفی در تخمگذاری پرنده می باشد. معمولاً برای هر پرنده بالغ حداقل 250 متر مربع در گردشگاه در نظر گرفته می شود که البته بهتر است فضای متعلقه بیش از این باشد. فضای مسقف (سایبان) به ازای هر پرنده بالغ در حدود 8 متر مربع و ارتفاع حصار در حدود 2 متر می باشد. در شرایط طبیعی هر پرنده بعد از گذاشتن حدود 18 عدد تخم برروی تخم ها نشسته و جوجه کشی طبیعی انجام می گیرد. در مزارع از ماشین های جوجه کشی استفاده می گردد. در سال اول تخمگذاری، میزان تخم گذاری نسبتاً پاببن است ولی در سال های بعد به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و در زمان تخمگذاری پرندگان، بایستی آرامش کافی برای پرنده مهیا گردد و ازحضور بازدیدکنندگان کاست. هر گونه استرس شامل تغییر جیره، صداهای ناآشنا برای پرنده(پارس سگ، تراکتور، هوایی و ....) حضور بازدیدکنندگان، ترس و حتی تغییرات آب وهوایی برروی تخمگذار و باروری تخم ها اثر مستقیم دارد. در زمان فصل استراحت بایستی غذا با فیبربالا، پروتئین و انرژی پایین در اختیار پرنده قرار گیرد و افزایش وزن پرندگان را کنترل نمود . وزن اضافی در فصل تولید اثر منفی در جفتگیری و تخم گذاری دارد. در فصل استراحت بایستی ویتامین و مواد معدنی به اندازه کافی در اختیار پرنده قرار گیرد.


جوجه کشی مصنوعی شترمرغ
شتر مرغ ماده معمولاً بین ساعت 4 تا7 بعدازظهر تخمگذاری می کند. بلافاصله بعد از تخم گذاری بایستی تخم ها توسط کارگر جمع آوری شده و به محل جوجه کشی منتقل شوند.
دوران جوجه کشی 42 روز می باشد. درجه حرازرت دستگاه جوجه کشی 3/36 درجه سانتی گراد و رطوبت در حدود 20 تا 25 درصد است. وزن تخم به طور متوسط در حدود 5/1 کیلوگرم بوده و در پایان دوران جوجه کشی بایستی در حدود 13 تا 15 درصد از وزن تخم کاهش پیدا کند. در غیراینصورت ممکن است مشکلاتی در جوجه در آوری ایجاد گردد. معمولاً تخم ها به مدت یک هفته جمع آوری و در درجه حرارت و رطوبت مناسب نگهداری شده و سپس تخم های بی نطفه از دستگاه خارج می گردند. در روز سی و هشتم تخم ها به هچر منتقل شده و تا زمان خروج از تخم در دستگاه باقی می مانند. بهتر است جهت خشک شدن و فعالیت نسبی پرنده، به او اجازه داد تا به مدت 6 تا 12 ساعت دردستگاه هچر باقی بماند و سپس خارج گردد. بهداشت دستگاه و سالن جوجه کشی بسیار مهم بوده و بایستی حتی الامکان از ورود افراد متفرقه به محیط جوجه کشی خودداری شود. جوجه ها به هنگام تولد وزنی در حدود 700 تا 1000 گرم دارند. بند ناف توسط آیودین ضدعفونی می گردد. کف بینی های هچری نیز باید اصطکاک کافی داشته باشند تا از بازشدن پاها درجوجه جلوگیری به عمل آید. چنانچه جوجه نتواند از تخم خارج شود بایستی به جوجه کمک شود. این امر نیاز به کسب تجربه کافی داشته و هر گونه مداخله عجولانه سبب نتایج منفی درهچ خواهدشد.



پرورش جوجه
پس از خروج از تخم جوجه ها بایستی درحرارت 30 تا 32 درجه سانتی گراد قرار گیرند. بهتر است این حرارت در زیر منبع حرارتی (لامپ هیتر، مادر مصنوعی) برای جوجه مهیا شده و اجازه انتخاب را برای جوجه فراهم آورد. در صورتی که شرایط جوی اجازه دهد می تواند جوجه را 24 ساعت بعداز درآمدن از تخم در فضای آزاد قرارداد. مراقبت از جوجه در سنین اولیه بایستی با دقت انجام شود. بهداشت سالن کاملاً رعایت شده و شب ها شرایط مناسب از نظر دما و تهویه برای جوجه ها فراهم شود. عفونت کیسه زرده از متداول ترین علل مرگ و میر جوجه ها تا سن حدود 14 روزه گی است. این عفونت می تواند از طریق تخم، دستگاه جوجه کشی، بندناف و نیز غذا و خوردن مدفوع(از طریق روده) به کیسه زرده منتقل شود. عدم جذب به موقع کیسه زرده باعث عفونت و مرگ جوجه خواهد شد. هرگونه استرس نیز می تواند شرایط را برای باقی مانده کیسه زرده در بدن جوجه و عفونت آن فراهم نماید. از دیگر علل مرگ و میر در جوجه ها را می تواند عفونت های باکتریایی، اسهال و مشکلات فیزیکی پانام برد. غذا 24 ساعت بعداز هچ بایستی در اختیار جوجه قرار گیرد. غذا بایستی دارای انرژی و پروتئین بالا و از نظر املاح معدنی وویتامین ها بالانس باشد. چند روزی طول می کشد تا جوجه خوردن آب و غذا را بیاموزد واین مدت زمان کافی را برای جذب کیسه زرده فراهم می نماید. قرار دادن یک جوجه بزرگ تر در میان جوجه های تازه به دنیا آمده عمل آموختن خوردن و آشامیدن را به جوجه ها آسان می سازد. جوجه های مریض و غیرفعال را بایستی سریعاً از سایر پرندگان جدا نموده و در فضای دیگر تحت درمان قرار داد.

انباشتگی اجسام خارجی از قبیل سنگ، چوب و ساقه در پیش معده و سنگدان از دیگر عوامل مرگ و میر جوجه ها تا سن چهارماهگی می باشد. هرگونه استرس از قبیل بالانس نبودن جیره (از نظر موادغذایی ، مواد معدنی وویتامینه و غیره) نیز بیماری و عدم آرامش و سلامت پرنده می تواند به این مسأله منجر گردد. بنابراین حتی الامکان سعی شود محیط پرورش جوجه ها عاری از هرگونه اجسام خارجی باشد. واکسیناسیون جوجه ها علیه بیماری نیوکاسل در کشورمان الزامی است. تلفات ناشی از این بیماری توسط بعضی از مزارع در ایران گزارش شده است. جوجه ها به بیماری آنتروتوکسمی نیز حساس هستند. واکسیناسیون جوجه علیه این بیماری توصیه می گردد. این بیماری غیرواگیر بوده و عامل اصلی آن استرس است. (تغییرات جیره حمل و نقل، ترس، تراکم جوجه هاو....) جوجه ها به سرعت رشد کرده و درسن یک ماهگی در حدود 3 تا 6 کیلوگرم وزن دارند. با افزایش سن جوجه ها بایستی فضای بیشتری در اختیار آنان قرار داد. گردشگاه جوجه ها بایستی دارای سایبان بوده و خاک بهترین انتخاب به عنوان بستر می باشد. بستر فضای مسقف بهتر است از جنس بتن باشد تا به راحتی بتوان آن را شست وشو داد و ضدعفونی کرد. در بعضی از مزارع از سیستم حرارت زیرزمینی به عنوان منبع حرارت استفاده می نمایند. این مسأله باعث گرمی بستر و آرامش پرنده و نیز کاهش تلفات ناشی از عفونت کیسه زرده خواهد شد. در سن سه ماهگی جوجه ها وزنی بین 20 تا 30 کیلوگرم خواهند داشت. بعداز سن 3 ماهگی جوجه ها نسبتاً مقاوم بوده و تلفات کاهش می یابد. بعداز سن 3 ماهگی بیشتر تلفات ناشی از مسائل فیزیکی است. از سن سه ماهگی تا پایان یکسالگی (زمان کشتار) جوجه ها در فضاهای محصور نگهداری می شوند. معمولاً به ازاء هر پرنده، حداقل 50 متر مربع فضای گردشگاه در اختیار قرار می گیرد. فضای سایبان برای هرپرنده نیز 5 متر مربع است. بنابراین بعداز سن سه ماهگی پرندگان نیاز به سالن های بسته نخواهند داشت. بعداز سن سه ماهگی پرندگان به سرما و گرما بسیار مقاوم هستند. پرندگانی که به عنوان مولد انتخاب می شوند بعداز سن یکسالگی از جیره های نگهداری استفاده می نمایند.

پرورش شتر مرغ و جنبه های اقتصادی آن

قیمت جهانی فرآورده های شتر مرغ: صدها سال پیش شتر مرغ را فقط به دلیل پرهای زیبا و ارزشمندشان در آفریقا شکار می کردند لیکن با پی بردن به ارزش گوشت باکیفیت بالای این پرنده و همچنین پوست بسیار مرغوب آن ارزش پر در درجه اهمیت بعد قرار گرفته است پرورش تجاری شتر مرغ امروز به صورت معنی دارتری گسترش یافته و به دلایل زیر مورد استقبال پرورش دهندگان دام و طیور قرار گرفته است:
1- گوشت قرمز شتر مرغ در واقع شبیه گوشت گوساله است با این مزیت که از لحاظ کم بودن کلسترول و چربی شبیه گوشت مرغ و ماهی و از لحاظ پروتئین بالا با گوشت گوساله مقایسه می شود. هر 5 شتر مرغ پرواری برابر یک گوساله پرواری گوشت تولید می کند.
2- پوست چرم مانند این پرنده در صنعت سراجی مورد استفاده قرار می گیرد. چربی طبیعی که در پوست شتر مرغ وجود دارد باعث انعطاف پذیری و مقاوم بودن آن در مقابل خشکی و ترک خوردگی می شود• از پوست شتر مرغ در صنایع کفش و کیف استفاده می شود. میزان پوست هر شتر مرغ 13 فوت مربع (5/3 متر مربع) است که هر فوت مربع آن 35 دلار قیمت دارد.
3- پر شتر مرغ که معمولاً هر سال 2 بار از بدن پرنده چیده می شود جمعاً در سال حدود یک کیلوگرم پر استحصال می شود. که هر کیلوگرم آن 1000 دلار در بازارهای جهانی خرید و فروش می شود که از این پرها در کارهای زینتی و یا تهیه جاروهای گرانقیمت استفاده می شود. پر شتر مرغ علاوه بر گرد و غبار معمولی به علت داشتن خاصیت الکترواستاتیک قادر است تمام ذرات را به خود جذب کند.
4- تخم شتر مرغ نیز یکی از فرآورده های پرمصرف در جهان است. هر تخم شتر مرغ بالاتر از 5/1 کیلوگرم وزن دارد و حدود 24 عدد تخم مرغ معمولی است و طعم آن شیرین تر از تخم مرغ است. بومیان آفریقایی قرن هاست که از تخم شتر مرغ به عنوان منبع غذایی و از پوسته آن به عنوان ظرف (کاسه) استفاده می کنند. پوسته تخم شترمرغ به اندازه ظروف چینی محکم است و هنرمندان و صنعتگران آنرا رنگ آمیزی کرده و یا با جواهرات مختلف تزئین می کنند.
5- استفاده های پزشکی از فرآورده های شتر مرغ مرسوم است از غضروف پای شتر مرغ جهت تعویض غضروف پای انسان استفاده می شود. مغز شتر مرغ نوعی آنزیم تولید می کند که برای درمان بیماری ــــــــــــــ استفاده می شود. چشم پزشکان آفریقای جنوبی معتقدند که به دلیل شباهت زیادی که ساختمان چشم شتر مرغ با چشم انسان دارد و قرنیه چشم شتر مرغ بهترین انتخاب برای پیوند و جایگزینی قرنیه چشم انسان دارد می توان آنرا جهت پیوند به کار برد با وجودیکه این عمل عجیب به نظر می رسد لیکن با توجه به اتفاقات مشابهی که در دنیای پزشکی به کرات اتفاق افتاده این مسأله قابل تعمق است.
6- روغن شتر مرغ در صنایع آرایشی استفاده می شود و هر شتر مرغ حدود شش لیتر روغن تولید می کند. با وجودیکه این پرنده بزرگ توانسته است به بازارهای آمریکا، اروپا، استرالیا، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی، چین و سایر نقاط جهان وارد شود لیکن در حال حاضر آفریقا قسمت عمده پرورش و تولید و صادرات فرآورده های این پرنده را به خود اختصاص داده است.
تغذیه شتر مرغ:
شتر مرغ ها، پرندگانی علفخوار هستند و رژیم غذایی آنها شبیه نشخوار کنندگان است. یونجه و ذرت درصد بالایی از ترکیب غذایی شتر مرغ را شامل می شود. به دلیل دارا بودن روده های دراز و طویل قدرت هضم بالا در خصوص مواد فیبری را دارند. جوجه ها معمولاً تا یکی دو روز بعد از هچ احتیاج به تغذیه نداشته و سپس از غذای با پروتئین 23% شامل کنستانتره و علوفه خشک به صورت کرامبل تغذیه می شوند. استفاده از یونجه سبز در طول دوره رشد از اهمیت خاصی برخوردار است. جهت هضم بهتر غذا بهتر است سنگریزه در اختیار پرنده قرار گیرد. تا سه ماهه اول پرورش میزان یک کیلو خوراک در شبانه روز 23% پروتئین و تا شش ماهگی به طور متوسط 8/1 کیلوگرم خوراک با پروتئین 20% کافی می باشد. شتر مرغها از شش ماهگی تا رسیدن به سن بلوغ (5/2 سالگی) به طور متوسط روزانه 5/2 کیلوگرم دان به صورت پلت شامل علوفه خشک آسیاب شده و کنسانتره می خورند (8 قسمت کنستانتره + یک قسمت علوفه خشک آسیاب شده)
یک نمونه جیره غذایی شتر مرغ در دوران پرورش (تا 5/2 سالگی):
ذرت دانه ای 47%
یونجه خشک 8/41%
پودر استخوان 2%
پودر ماهی 7%
منوکلسیم فسفات 2%
نمک 2/0%
جمع: 100%
جیره غذایی شتر مرغهای پرواری با شتر مرغهایی که جهت گله مادر نگهداری می شوند تفاوت دارند. معمولاً شتر مرغهای گوشتی در سن یکسالگی قابل عرضه به بازار می باشند و حدود 100 تا 125 کیلوگرم وزن دارند و کیفیت گوشت در سن یکسالگی مطلوب تر از هر زمان می باشد. از هر لاشه حدود 50 کیلوگرم گوشت استحصال می شود.غذای شتر مرغهایی که جهت گله مادر نگهداری می شوند به طور متوسط روزانه با خوردن 4 کیلوگرم خوراک شامل کنسانتره و یونجه خشک و همچنین از طریق چرای یونجه سبز تأمین می شود. شتر مرغ علاقه فراوانی به چریدن در مزارع یونجه دارد به همین جهت در پرورش شتر مرغ کاشت یونجه را بایستی مدنظر قرار داد.
ضریب تبدیل مواد غذایی در سنین مختلف تفاوت دارد در سنین اولیه رشد 8/1 و در 3 ماهگی 5/2 و در 6 ماهگی حدود 8 می باشد. با توجه به اینکه تغذیه شتر مرغ در کیفیت پوسته، پر و گوشت پرنده تأثیر مستقیم دارد چنانچه در تغذیه این پرنده دقت کافی مبذول نگردد، بر کیفیت پوست و گوشت اثر منفی گذاشته و سودآوری آن مورد تردید واقع خواهد شد.
مقایسه شتر مرغ و گاو:
تولید گوشت مرغ در مقایسه با گاو حدود چهار برابر می باشد. دوره حاملگی و زایش گاو حدود 9 ماه می باشد در صورتیکه دوره هچ تخم شتر مرغ 42 روز می باشد. یک گاو در طول یکسال یک رأس گوساله تولید می کند در حالیکه شتر مرغ توانایی تولید چهل عدد جوجه را دارد.استحکام چرم شتر مرغ 3 برابر چرم گاو می باشد. مقدار پروتئین گوشت گاو و شتر مرغ تفاوت چندانی نداشته لیکن میزان کلسترول موجود در گوشت گاو دو برابر گوشت شتر مرغ می باشد. طعم گوشت شتر مرغ شبیه گوشت گاو می باشد. هر پنج شتر مرغ به اندازه یک گوساله پرواری گوشت تولید می کند.

نگاهی به پرورش شترمرغ در ایران

شتر مرغ از جمله پرندگانی است که امروزه پرورش آن دردنیا روبه افزایش نهاده• بطوری که براساس آمار اعلام شده درحال حاضر کشورهای آمریکا، انگلیس و آفریقای جنوبی به عنوان مهمترین کشورهای پرورش شترمرغ دردنیا به شمار می روند• براساس نظریه کارشناسان توجه ا نسان به شترمرغ و محصولات آن تقریباظ به 7500 سال پیش برمی گردد• اولین اثری که حاکی ازوجود شترمرغ در صحرا بوده مربوط به سنگ منقوشی است که در شکار شترمرغی را توسط یک پلنگ به تصویر کشیده است• این کارشناسان معتقدند مصریان باستان از پرها متقارن شترمرغ بعنوان سمبل عدالت و از تخم هایش برای مصارف دارویی استفاده می کردند• به گفته آنان از تخم خالی شترمرغ در آن زمانها برای حمل و نگهداری آب استفاده می کردند• برخی از اعراب نیز شترمرغها را برای تغذیه شکارکرده و چرم آنها را درلباسهایشان به کار می بردند• براساس اطلاعات موجود اولین جوجه کشی شترمرغ به روش مصنوعی در سال 1875 میلادی در الجزایر صورت گرفت که از12 آشیانه مختلف 8 جوجه به دست آمد• شترمرغ بزرگترین جانور از دسته پرندگان است که به وسیله گیاه یونجه تغذیه کرده و پس از گذشت 14 ماه از تولدش، وزن آن به 110 تا130 کیلوگرم می رسد• به گفته دکتر محمد سهراب یکی از اولین واردکنندگان این صنعت در کشور در حال حاضر سالانه بیش از 500 هزار شتر مرغ در دنیا پرورش داده می شود• این پرنده که دارای گوشتی قرمز و انواع پروتئین و چربی با کلسترول پایین است، به سرعت رشد وزنی دارد• جهت تبدیل تخم شترمرغ به جوجه یک روزه تخم این حیوان باید معمولاظ بین 40 تا 45 روز در دستگاههای جوجه کشی نگهداری شود• هر شترمرغ در سال اول عمر خود قادر است 30 تخم ودرسالهای دوم و سوم بین 60 تا100 تخم رادر سال تولیدکند• از این تعداد معمولا 50 درصد آن قابلیت تبدیل به جوجه شترمرغ رادارند•به گفته وی درحال حاضر، هزینه تهیه هرعدد تخم شترمرغ قابل جوجه کشی از کشورهای خارجی 250 هزار ریال تا3 میلیون ریال می باشد• همچنین قیمت خرید جوجه یک روزه از کشورهای خارجی بین 460 هزار ریال تا 6 میلیون ریال و قیمت هر شترمرغ به سن کشتار رسیده 3 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال است•براساس تحقیقات انجام شده از سوی کارشناسان پرورش شترمرغ درکشورهای توسعه یافته، ایران از جمله کشورهایی است که بهترین آب و هوا را برای پرورش این پرنده سنگین وزن دارا است• پرنده شترمرغ نیاز به اماکن مخصوص ندارد و تنها نیاز به یک مکان دارای سایه بان، مزرعه کشت یونجه و آب دارد و این پرنده کمتر به بیماری دچار می شود• پوست شترمرغ بهترین پوست برای ساخت کیف وکفش بوده و دردنیا متقاضی فراوانی داراست• از چربی شترمرغ هم برای ساخت انواع کرمهای تقویتی پوست و کرمهای دارویی واز تخمهای غیرقابل جوجه شدن آن در کارهای تزئینی واز جمله لوستر سازی استفاده می شودواز روده آن نیز بهترین نخ بخیه اعمال جراحی تهیه می گردد•باتلاشهای صورت گرفته 48 مزرعه بزرگ پرورش شترمرغ در سراسر کشور دایر شده وبیش از 400نفر در این مزارع مشغول به کار شده اند•با برنامه ریزی های انجام شده برای توسعه صنعت پرورش مرغ در کشور، ضمن ایجاد بیش از 2 هزار شغل جدید در این صنعت تا پایان امسال،نیاز کشور به گوشت قرمز تا پایان سال 86 بطور صددرصد برطرف خواهد کرد•
همچنین با راه ا ندازی دهکده شتر مرغ ساوه در آینده نزدیک بیش از 30هزار شغل در این صنعت ایجاد خواهد شد•درهریک از مزارع پرورش شترمرغ ایجادشده درکشور علاوه برنیروهای عادی جذب شده، دونفر دامپزشک و4 نفر کارشناس دامپروری جذب این مزارع شده اند•


اهم بیماری هایی که شترمرغ می تواند به آن مبتلا گرددبیماریهای ویروسی
1-نیوکاسل
2-آبله
3-آنفلوآنزا
ممکن است کورونا ویروس و هرپس ویروس و آدنو ویروس و آربوویروس شتر مرغ را درگیر نماید.
بیماریهای باکتریایی
1-عفونت های بند ناف و کیسه زرده(تورم بند ناف)
2-پنومونی(ایشریشیا کلی، کلبسیلاپنومونیه)
3-آنتریت کلی باسیلی
4-آنتریت نکروزان(کلستریدیوم پرفرنژنس تیپ های A-C-D و کلسترید یوم کولینوم)
5-کمپیلوباکتریوزیس(کمپیلوباکتر ژژونی)
6-سیاه زخم(باسیلوس آنتراسیس)
7-سل(مایکوباکتریوم)
8-عفونت های چشمی( کونژونکتویت و کراتیت) که عامل آن استافیلوکوکها هستند.
9- هموفیلوس گالینارم
10- مایکو پلاسموز(CRD-MG-MS)
بیماریهای قارچی
1-کاندیدیازس(عفونت قارچی دهان)
2-آسپرژیلوس(عفونت تنفسی ایجاد می کند.)
3-درماتوفیت ها(درماتیت قارچی)
بیماریهای انگلی داخلی
1-کوکسیدیوز
2-هیستومونیازیس
3-کرم نواری شتر مرغ(هوتوینیا استروتیونیس)
4-کرم گرد شتر مرغ(لیبوسترونژیلوس داگلاسی)
5-اکسیور
بیماریهای انگلی خارجی
1-کنه ها
2-شپشها
3-جربهای ساقه پا
4-مگسها
بیماریهای تغذیه ای
1-کمبود ویتامین E وسلنیوم
2-کمبود ویتامین های محلول در چربی و ویتامین های گروه B

سایر بیماریها
-یبوست
-پیچ خوردگی روده ها
-نرمی استخوان
-مسمومیت ها
-سندرم پا کمانی
-تغییر شکل پا
-ضربه
-پرولاپس کلوآک
-اجسام خارجی در دستگاه گوارش
-چسبندگی تخم و پریتونیت زرده ای
-میوپاتی عضلانی(دراثر استرس های شدید)
-هیپرکراتوز- ضخیم شدن شدید پوست انگشتان در شتر مرغ های جوان
-پرخواری

دستگاه گوارش
فیزیولوژی دستگاه گوارش شتر مرغ با خرگوش و اسب قابل مقایسه است . این پرنده چینه دان ندارد و فعالیت تخمیری غذا توسط باکتریها در روده کور و بزرگ انجام می شود و شتر مرغ را قادر می سازد که از مقادیر زیاد فیبر در غذا استفاده نماید. احتباس طولانی غذا در حدود 40 ساعت در دستگاه گوارش برای فلور باکتریایی بیهوازی زمان کافی فراهم می آورد تا بروی غذا اثر نموده و منجر به شکستن سلولز و همی سلولز گردد. در این فرآیند اسیدهای چرب فرار نظیر اسید استیک و اسید پروپیونیک واسید بوتیریک تولید شده که توسط دیواره معده جذب می شود و انرژی لازم را برای پرنده مهیا می سازد.
الیاف خام در جبره باعث تحریک حرکات روده شده و هضم را بهبود می بخشد و به همین دلیل بایستی به مقدار مشخص در جیره وجود داشته باشد. مقدار الیاف خام برای بالغین بایستی 15 درصد ماده خشک جیره باشد. مقدار ناکافی فیبر خام در جیره غذایی باعث می شود که شتر مرغ اشیاء خارجی بیشتری مثل شن ، ماسه و خاشاک را ببلعد.
غذای آغازین جوجه شتر مرغ دارای حداقل 22 درصد پروتئین خام و 7/11 مگاژول انرژی است . ریزی بیش از حد دان برای جوجه شتر مرغ مناسب نمی باشد. به منظور بهبود بخشیدن به ساختار دان باید بین 5 تا 20 درصد (بسته به سن جوجه ) یونجه و یا شبدر ریز شده به غذای آنان اضافه شود وهمچنین به دلیل ناکافی بودن کلسیم وفسفر این جیره ها افزودن فسفات کلسیم یا پودر استخوان و یا خرده صدف و یا سنگریزه آهکی توصیه می گردد.
دربالغین 30 درصد جیره غذایی یونجه است و 70 درصد کنسانتره می باشد که 18 تا 19 پروتئین دارد.

محصولات
1-چرم : چرم شتر مرغ بعنوان با ارزش ترین محصول این حیوان می باشد. از پوست شتر مرغ چرمی با کیفیت بالا و قابل قیاس با چرم تمساح و فیل بدست میآید. چرم شتر مرغ نرم بوده و وجه تشخیص آن وجود نقاط مربوط به فولیکولهای ساقه پر می باشد.
2-گوشت شتر مرغ یکی از کم چربی ترین نوع گوشت قرمز است و خواص آن عبارت است از :
-کم چربی بودن(کمتر از 1/1 درصد)
-پایین بودن کلسترول
-بالا بودن میزان پروتئین
-تردی زیاد
-واکنش مطلوب نسبت به ادویه جات
3-پر
از پرها برای تزیین لباس استفاده میشود و پرهای دیگر که از کیفیت نا مرغوب برخوردارند به دلیل داشتن خواص الکترواستاتیک در ساخت گردگیر استفاده می شود.
4-محصولات دیگر
- فروش تخمهای نطفه دار و مصرف خوراکی تخم های بدون نطفه
- نقاشی و حکاکی بر روی پوسنه تخم ها و تولید اشیاء تزیینی
- شتر مرغها ازلحاظ جذب توریست ارزش زیادی دارند.
اجزء درآمدزای محصولات شتر مرغ:
1- چرم 60 درصد 2- گوشت 14 درصد 3- پر 11 درصد 4- محصولات دیگر 15 درصد

بیماریهای مشترک شتر مرغ و طیور
1-نیوکاسل
2-آنفلوآنزا
3-آبله
4-رئوویروس
5-آد نو ویروس
6-گامبورو
7-کم خونی عفونی طیور
8-سا لمونلوز
9-مایکوپلاسموز
10-کمپیلوباکتریوزیس
11-پاستورلوزیس
12-کلامید یوزیس
13-هیستومونیازیس
14-کوکسیدیوز
بیماری مشترک شتر مرغ با اسب
آنسفا لیت اسب
بیماریهای مشترک شتر مرغ با گوسفند
1-بیماری بورنا
2-تب کنگو و کریمه CCHF
3-آنتروتوکسمی
4-شاربن
5-اریزیپل
6-آنتریت های کالستر ید یایی( سپتیکوم – شوئی – کولینوم )
7- توکسوپلاسموز
بیماریهای مشترک شتر مرغ با گاو
1-BSE
2-شاربن
3-CCHF
4-اریزیپل
5-سل
6-کریپتوسپورید یوز
7-تریکو موناس
8-توکسوپلاسموز
بیماریهای مشترک شتر مرغ با انسان
1-آنفلوآنزا
2-آنسفا لیت اسب
3-CCHF
4-BSE
5-سالمونلوز
6-کمپیلوباکتریوزیس
7-کلامید یوزیس
8-شاربن
9-اریزیپل
10-سل
11-مالاریا
12-توکسوپلاسموز